میزان ذخایر ارزی همیشه محرمانه بوده است/ موجودی حساب ذخیره برای مجلس شفاف شد

گروه اقتصادی- چندی پیش رییس جمهور در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با مردم از بی‌سابقه بودن میزان ذخایر ارزی کشور خبر داد و گفت ما اکنون برای چند سال مصرف کشور ارز در اختیار داریم. وی در عین حال از اعلام رقم ذخایر ارزی کشور به دلیل محرمانه بودن آن خودداری کرد و خاطرنشان ساخت که میزان موجودی کنونی، برای اداره دست کم 2 تا 3 سال کشور حتی بدون فروش یک دلار نفت کافی است.

اظهارات رییس جمهور در مورد محرمانه بودن رقم ذخایر ارزی کشور در حالی که برخی نمایندگان مجلس از میزان دقیق رقم موجود در حساب ذخیره ارزی اطلاع دقیقی نداشتند، با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد؛ برخی از نمایندگان که خواهان پاسخگویی دولت در خصوص میزان ذخایر موجود در حساب ذخیره ارزی بودند، اعتقاد داشتند این میزان برای کمک به دولت حتماً مورد نیاز است و اگر نمایندگان بدانند چه میزان ذخایر ارزی در اختیار این حساب قرار دارد، مطمئنا می‌توانند در تصویب قوانینی که منجر به برداشت از این حساب می‌شود، برآورد واقع بینانه ای داشته باشند اما برخی دیگر اعتقاد داشتند، اقدام دولت در عدم اعلام میزان ذخایر موجود در این حساب، مرتبط با برداشت‌های دولت از این حساب می باشد و ممکن است منجر به اقدام غیر قانونی در برداشت از این حساب شود که این مسئله نیز با نگاهی به عملکرد دولت در این زمینه و با توجه به اینکه امکان برداشت از حساب ذخیره، بدون اجازه مجلس امکان‌پذیر نیست، عملاً اهمیت خود را از دست داد.

با این حال وقتی این سؤال از نمایندگان پرسیده می‌شود که میزان ذخایر موجود در حساب ذخیره ارزی چقدر است و آیا دولت می‌تواند بدون اجازه مجلس از این ذخایر استفاده کند، آنها نیز اعتقاد دارند دولت عملاً نمی‌تواند برداشتی از ذخایر ارزی موجود در این حساب، بدون اجازه مجلس داشته باشد و در نهایت اعلام موجودی حساب ذخیره ارزی به نمایندگان راهی برای تصویب بهتر قوانین مورد نیاز دولت در این خصوص است.

اما مسئله دیگری که با مطرح شدن بحث ذخایر ارزی به وجود آمد، بحث میزان دقیق ذخایر ارزی کشور بدون توجه به موجودی حساب ذخیره ارزی است.

بحثی که چندی پیش پس از سخنان رییس جمهور توسط سعید لیلاز، کارشناس مسایل اقتصادی مطرح شد. لیلاز، در واکنش به محرمانه خواندن موجودی این حساب می‌گوید: ذخایر ارزی کشور جدا از موجودی حساب ذخیره ارزی است لذا باید به این نکته توجه داشت که اشاره رئیس‌جمهور به ذخایر ارزی به موجودی حساب برمی‌گشت یا خیر؟

وی افزود: درخصوص ذخایر ارزی کشور نیز به اعتقاد من، این ذخایر چیزی در حدود 150 تا 200 میلیارد دلار است که همیشه هم این ذخایر محرمانه بوده و این جریان از بعد از جنگ ادامه دارد. به نظر من اشاره رئیس‌جمهور به محرمانه‌ بودن آمار ذخایر ارزی به ذخایر ارزی کشور برمی‌گردد و نه موجودی حساب.

بنابر نظر کارشناسان، کل ذخایر ارزی کشور تنها محدود به حساب ذخیره ارزی نبوده و میزان وام‌های دریافتی از بنگاه‌های بین‌المللی و موجودی ایران در سایر بانک‌های جهانی و... همگی از ذخایر ارزی موجود کشور است که بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند میزان اصلی ذخایر ارزی شان محرمانه بماند.

محمد حسین فرهنگی، نایب رییس کمیسیون برنامه وبودجه مجلس نیز درخصوص میزان ذخایر موجود در حساب ذخیره ارزی با بیان اینکه نمایندگان با درخواست از رییس کل بانک مرکزی در جریان آخرین وضع موجودی حساب ذخیره ارزی قرار گرفتند، گفت: آقای بهمنی با حضور در کمیسیون به بیان این ارقام پرداخت.

وی با این حال خاطر نشان کرد: تصمیم گرفته شده تا میزان موجودی حساب ذخیره ارزی رسانه‌ای نشود اما نمایندگان با اعلام کتبی رییس کل بانک مرکزی در خصوص میزان درآمدهای ارزی که به حساب ذخیره ارزی واریز شده است، قانع شده و میزان حساب بسیار فراتر از چیزی است که این روزها به صوت شایعه در محافل اقتصادی مختلف گفته می‌شود.

فرهنگی در عین حال اضافه کرد: معنای حساب ذخیره ارزی و هدف اصلی آن نیز همین است که حساب هیچگاه نباید به محلی برای بلوکه کردن درآمدهای ارزی کشور در آید و نباید حسابی راکد و متوقف شده باشد.

وی افزود: منابع این حساب مدام در حال تغییر و تحول است و گاهی ممکن است به صفر نیز برسد اما درآمدهای اخیر نفتی کشور و تکالیفی که باید از این حساب انجام می‌شده، به صورت قانونی بوده و انجام شده و با این حال هنوز منابع خوبی در این حساب برای بخش خصوصی و فعالیت‌های پشتیبانی مالی وجود دارد.

وی همچنین در خصوص ذخایر ارزی کشور نیز گفت: ذخایر ارزی همیشه محرمانه بوده و گاهی اوقات موجودی حساب ذخیره اعلام می‌شده است اما نباید نگران موجودی حساب بود.

کاظم دلخوش، عضو کمیسیون اقتصادی و مخبر کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس نیز با بیان اینکه در مجلس حساسیت هایی در خصوص منابع ارزی کشورمان وجود داشت، گفت: بخشی از این حساسیت و نگرانی هم با توجه به افزایش بی سابقه قیمت نفت طبیعی و قابل پیش بینی است اما اینکه میزان موجودی محرمانه است و نباید اعلام شود، روندی منطقی است که با توجه به شرایط منطقه و کشورمان بهتر است همچنان این روند ادامه یابد.

وی همچنین اضافه کرد: در عین حال رقم موجودی حساب باید برای نمایندگان آشکار باشد تا اگر دولت خواست در قالب اصلاح ماده ای از قانون برنامه چهارم توسعه، به برداشت از این حساب بپردازد، بتواند روی کمک مجلس با توجه به رقم موجودی حساب ذخیره، حساب کند.

وی با اشاره به لایحه 15 هزار میلیاردی رقم برداشت از حساب ذخیره ارزی برای پرداخت بدهی بانکها به دولت، گفت: اگر مجلس از میزان دقیق ذخایر ارزی اطلاع داشت، بهتر می‌توانست به دولت در تأمین منابع مورد نیازش کمک کند اما اکنون نمایندگان به دلیل عدم آگاهی کافی از میزان منابعی که در حساب موجود است، نمی توانند به درستی به دولت کمک کنند.  منبع